ส่งเสริมความเข้มแข็งของสถาบันศาสนา เพื่อให้เป็นสถาบันหลักของสังคม

1. ส่งเสริมความเข้มแข็งของสถาบันศาสนา ให้เป็นสถาบันหลักของสังคม

2. ยกร่างรัฐธรรมนูญมาตรา

3. • ศาสนาเป็ นสถาบันที่สาคัญหนึ่งในสามขององค์ประกอบ “ชาติ ศาสนา
และพระมหากษัตริย์”
• มีศาสนาพุทธเป็ นศาสนาที่ประชาชนชาวไทยส่วนใหญ่นับถือมากที่สุด
มาเป็ นเวลาช้านาน
• ปี พ.ศ. ๒๕๕๔ สานักงานสถิติแห่งชาติ ได้ทาการสารวจประชากร
อายุ ๑๓ ปี ขึ้นไป พบว่า คนไทยนับถือศาสนาพุทธ ร้อยละ
๙๔.๖ ศาสนาอิสลามร้อยละ ๔.๖ ศาสนาคริสต์ร้อยละ ๐.๗ ที่
เหลือคือนับถือศาสนาอื่นๆ และไม่มีศาสนา
• พุทธศาสนาได้ผสมกลมกลืนอยู่ในศิลปวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของผู้คน
หล่อหลอมอัตลักษณ์แห่งความเป็ นพลเมืองผู้มีน้าใจอันดีงามและรักสันติ
มาอย่างยาวนาน
ศาสนาเป็นสถาบันหลักของชาติ ที่อยู่คู่กับประเทศไทยมาช้านาน

4. • มีการพัฒนาด้านวัตถุอย่างมาก ก่อให้เกิดสภาวะแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อ
การเสริมสร้างศีลธรรม คุณธรรม จริยธรรม และการนาหลัก
ศาสนธรรมไปปฏิบัติในหมู่ชนส่วนใหญ่
• ปัจจุบันข่าวสารจากสื่อสารมวลชน สะท้อนภาพผู้คนที่ขาดศีลธรรม
หลงใหลอยู่ในวัตถุนิยม ความฟุ่ มเฟื อย เกิดแหล่งอบายมุขหลาย
ประเภท คนขาดจิตสานึกในคุณธรรมตามหลักศาสนา
• มีพฤติกรรมที่ส่ อไปในทางทุจริตประพฤติมิชอบอย่างแพร่หลาย
ขาดความละอายต่อบาป เกิดขึ้นในทุกมิติของสังคม ภาคประชาสังคม
ประสบความล้มเหลวในการสร้างคนให้เป็ นคนดีทั้งในระดับครอบครัว
และชุมชน
สภาพสังคมไทยในปัจจุบัน
การสํารวจสภาวะทางสังคม วัฒนธรรมและสุขภาพจิต พ.ศ. ๒๕๕๔ สํานักงานสถิติแห่งชาติ สืบค้นจากhttp://service.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/files/soc-culRep54.pdf

5. • กระแสการเปลี่ยนแปลงของโลกเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในยุคโลกาภิวัตน์
ส่งผลกระทบต่อสังคมไทยในภาพรวมอย่างมาก
• สังคมโลกปัจจุบันก่อให้เกิดการเสื่ อมถอยและวิกฤติศรัทธาในหมู่
ประชาชนเพิ่มขึ้น ศาสนิกชนในแต่ละศาสนาขาดความรู้ความเข้าใจ
ในหลักศาสนาของตนอย่างแท้จริง รวมทั้งขาดความเข้าใจในศาสนาอื่น
• สื่อมวลชนยังมีบทบาทน้อยและขาดความรู้ความเข้าในการให้ข้อมูล
ข่าวสารเกี่ยวกับศาสนาที่ถูกต้องครบถ้วน มีผลทาให้สังคมเกิดปัญหา
อย่างมากในด้านศีลธรรมและคุณธรรม
• บุคคลทุกกลุ่ม ทุกเพศ ทุกวัย ขาดการนาหลักศาสนธรรมไปปฏิบัติใน
การดาเนินชีวิตประจาวัน อย่างเพียงพอ
สภาพสังคมไทยในปัจจุบัน

6. ปัญหาเรื่องความเข้มแข็งขององค์กรศาสนา
• สังคมเปรียบเสมือนกงล้อที่มีสถาบันทางสังคมต่างๆ ร่วมกันขับเคลื่อน “สถาบัน
ศาสนา” ก็คือแกนหลักที่เชื่อมโยงยึดเหนี่ยวสถาบันอื่นๆเข้าด้วยกันมาแต่โบราณกาล
• สังคมไทยมี “วัด” เป็ นศูนย์กลางในการดาเนินชีวิตของผู้คนในแต่ละชุมชนอย่าง
แน่นแฟ้ น แต่ในปัจจุบันพบว่าสถาบันศาสนากลับค่อยๆ ลดบทบาทลงอย่างมาก
• ทุกศาสนาประสบกับปัญหาการดาเนินการภายในองค์กรศาสนาเอง เนื่องมาจาก
กฎระเบียบที่ไม่ได้รับการปรับปรุงแก้ไขให้สอดรับกับสภาพการณ์ของสังคมที่
เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน
• ปัญหาอุปสรรคในด้านการบังคับใช้กฎหมายและการบริหารจัดการภายในองค์กร
ทางศาสนา ที่มีปัญหาสะสมเป็ นเวลานาน มีผลทาให้สูญเสียภาพลักษณ์ของ
องค์กรที่ผู้คนนับถืออย่างสูงส่งในอดีต รวมทั้งสูญเสียบทบาทในการเป็ นที่พึ่งพา
และเป็ นหลักยึดเหนี่ยวทางด้านจิตใจของมหาชน

7. • โลกในยุคที่มีการพัฒนาอย่างรวดเร็วทางด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและ
สารสนเทศในปัจจุบัน มีผลทาให้เกิดการพัฒนาทางวัตถุมากขึ้นเพียงใด
• ประชาชนก็ดูเหมือนจะถอยห่างจากศาสนามากขึ้นไปด้วย ในศาสนาพุทธเองจะ
พบว่าจานวนพระภิกษุสามเณรลดน้อยลงเรื่อยๆ และมีแนวโน้มจะลดลงไปอีกใน
อนาคต
• วัดจานวนมากกลายเป็ นวัดร้างเนื่องจากไม่มีพระไปจาพรรษาอยู่ นอกจากนี้ทุก
ศาสนายังมีปัญหาในเรื่องคุณภาพของบุคลากรทางศาสนา พบว่าส่วนใหญ่ยังขาด
ความรู้ และทักษะในการสื่อสารหรือถ่ายทอดหลักคาสอนที่ถูกต้อง เพื่อสั่งสอน
ศาสนิกชนอย่างเหมาะสม
• บ่อยครั้งพบว่าจะมุ่งเน้นไปทางทาพิธีกรรมต่างๆหรือมีพฤติกรรมที่ไม่น่าเลื่อมใส
ศรัทธา จึงเป็ นการยากที่จะจูงใจผู้คนให้ตั้งมั่นอยู่ในหลักคาสอนและหลักปฏิบัติ
ของแต่ละศาสนาอย่างแท้จริงได้
ปัญหาเรื่องบุคลากรทางศาสนา

8. • จากการสารวจ พบว่ามีคนไทยที่ระบุศาสนาของตนเองเป็ นจานวนมาก
เมื่อสอบถามกลับไปพบว่าคนเหล่านี้ประพฤติปฏิบัติตามหลักคาสอน
และข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนาของตนเพียงเล็กน้อย
• ศาสนิกชนมีแนวโน้มที่จะนาคาสอนในหลักศาสนาของตนมาใช้เป็ น
แนวทางในการดาเนินชีวิตน้อยลงเรื่อยๆ
• จากการสารวจของสานักงานสถิติแห่งชาติ มุสลิมจะใช้หลักคาสอน
ทางศาสนาแก้ปัญหาชีวิตและการทางานทุกครั้งสูงที่สุด คือร้อยละ
๓๓.๙ รองลงมาคริสต์ศาสนิกชนร้อยละ ๒๒.๙ และ
พุทธศาสนิกชนร้อยละ ๑๓.๖
การขาดการนาหลักศาสนามาใช้ปฏิบัติใน
ชีวิตประจาวัน ทั้งระดับบุคคลและองค์กร

9. • ผลที่ตามมาจากข่าวสารผ่านสื่อมวลชนในปัจจุบัน สะท้อนถึงภาพผู้คนที่ขาด
ศีลธรรม มีความงมงาย หลงใหลอยู่ในวัตถุนิยม ความฟุ่มเฟือย มั่วสุมใน
แหล่งอบายมุข การพนัน การเสพยาเสพติด ฉาวโฉ่ทางกามโลกีย์
อาชญากรรมเพิ่มขึ้น และนิยมการใช้ความรุนแรง
• มีการทุจริตประพฤติมิชอบอย่างแพร่หลายในทุกมิติของสังคม ภาคประชาสังคม
ประสบความล้มเหลวในการสร้างคนให้เป็นคนดีทั้งในระดับครอบครัวและชุมชน
• ครูและผู้ปกครองไม่สามารถใช้ชีวิตที่เป็ นแบบอย่างที่ดีแก่เยาวชน บุตรหลานและ
คนในครอบครัวของตนเองได้
• ชุมชน องค์กร สถานที่ทางาน อาคารห้างร้านต่างๆไม่มีพื้นปฏิบัติกิจกรรมทาง
ศาสนาที่จะนาหลักคาสอนทางศาสนธรรมมาปฏิบัติในชีวิตประจาวันอย่างเหมาะสม
ส่วนใหญ่จะเน้นพิธีกรรมตามความเชื่อเท่านั้น
การขาดการนาหลักศาสนามาใช้ปฏิบัติใน
ชีวิตประจาวัน ทั้งระดับบุคคลและองค์กร

10. • ในหมู่ประชาชนที่ปฏิบัติธรรมตามหลักศาสนา ก็ยังมิได้มีการศึกษาหลักธรรมกัน
อย่างเป็ นระบบ ทาให้การจะนาหลักศาสนธรรมมาปฏิบัติในชีวิตประจาวันของ
ทุกกลุ่มบุคคลยังเกิดขึ้นได้ยาก
• ในสถาบันการศึกษายังแยกบทบาทขององค์กรศาสนาออกจากการจัดการศึกษา
อย่างชัดเจน
• ตัวอย่างเช่น พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช ๒๕๔๒ และ
แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่๒) พุทธศักราช ๒๕๔๕ในหมวด ๑ มาตรา ๖ แม้
พระราชบัญญัติดังกล่าวจะให้ความสาคัญกับคุณธรรมจริยธรรม แต่ก็แยกออก
จากหลักศาสนา อีกทั้งการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานยังขาดการกาหนดแนวทางการ
สอนหลักศาสนาที่ชัดเจนในทุกระดับชั้นขาดแคลนครูต้นแบบที่ดี และขาดการ
ประเมินผลสัมฤทธิ์ที่ชัดเจนอีกด้วย
(ราชกิจจานุเบกษา,หมวดที่๑บททั่วไปความหมายและหลักการ,(เล่มที่๑๑๖ตอนที่๗๔ก, ๑๙ สิงหาคม
๒๕๔๒),หน้า๓.)
การขาดการนาหลักศาสนามาใช้ปฏิบัติในชีวิตประจาวัน
ทั้งระดับบุคคลและองค์กร

11. • การดาเนินงานของแต่ละศาสนามีแนวโน้มที่จะนาไปสู่วิกฤติศรัทธาของประชาชน
ความร่วมมือระหว่างศาสนายังไม่เกิดขึ้นเท่าที่ควร อาจเป็ นเพราะขาดองค์กรกลาง
ในการประสานงานและสร้างความรู้ความเข้าใจระหว่างกัน
• การดาเนินกิจกรรมระหว่างศาสนา ขาดงบประมาณสนับสนุนที่เพียงพอ ศาสนิก
ชนในแต่ละศาสนายังขาดความรู้ความเข้าใจและการปฏิบัติตนตามหลักธรรมคาสอน
ทั้งของศาสนาตนเองและศาสนาอื่น
• มีทัศนคติทางลบต่อกันระหว่างศาสนาหรือในศาสนาเดียวกัน เกิดจาก ๑) ความ
แตกต่างทางพิธีกรรม ๒) ความแตกต่างทางความเชื่อ ๓) ความแตกต่างทางเชื้อ
ชาติและเผ่าพันธ์ ๔) ความแตกต่างทางด้านคาสอน ๕) การนาศาสนาเข้าไป
เกี่ยวข้องกับทางการเมือง ๖) การตีความหมายของคาสอนผิดเพี้ยนไปจากเดิม
๗) ผลประโยชน์มหาศาลที่มาพร้อมกับความเลื่อมใสทางศาสนา ๘) การไม่ยอมรับ
ฟังความคิดเห็นของศาสนาอื่นที่อยู่ในชุมชนเดียวกัน ๙) พวกที่คลั่งศาสนาแต่ไม่
เคร่งศาสนา
ปัญหาเรื่องการขาดการเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างศาสนิกชน
ของทุกศาสนา

12. • ความแตกต่างระหว่างศาสนา ทาให้โอกาสที่แต่ละศาสนาจะได้เกิด
การเรียนรู้ระหว่างกัน ตลอดจนการมีกิจกรรมที่เชื่อมประสานกันจึงยังมี
น้อย
• ผลจากความไม่เข้าใจกันมากขึ้น และอาจนาไปสู่ความแตกแยกทาง
ความคิดเพิ่มขึ้นเรื่อยๆจนถึงขั้นก่อให้เกิดความรุนแรงทางพฤติกรรมได้
• ประเด็นเรื่องการขาดการเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างศาสนิกชน
ของทุกศาสนา จึงเป็ นอีกประเด็นปัญหาหนึ่งที่สมควรได้รับการฟื้นฟู
ปัญหาเรื่องการขาดการเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดี
ระหว่างศาสนิกชนของทุกศาสนา

13. • การเผยแผ่คาสอนตามหลักศาสนา จาเป็ นต้องอาศัยการสื่อสารเป็ น
หลัก นอกจากสื่อสิ่งพิมพ์ประเภทหนังสือ จุลสาร เทป วีดิทัศน์แล้ว
ยังต้องใช้ การสื่ อสารที่เป็ นกระแสหลักได้แก่ หนังสื อพิมพ์
วิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และสื่อทางเลือกประเภทสื่อออนไลน์
เคเบิลทีวี โทรทัศน์ดาวเทียม
• ปัจจุบันวัดต่างๆ เผยแผ่ศาสนาทางอินเทอร์เน็ตมากขึ้น สาหรับพุทธ
ศาสนาจานวนเว็บไซต์ของวัดเพิ่มขึ้นอย่างมากในปี พ.ศ. ๒๕๔๙ มี
จานวน ๗๐๙ เว็บไซต์ แต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ พบว่ามีถึง ๑,๐๒๖
เว็บไซต์
• พบว่าเนื้อหาที่นาเสนอยังขาดรูปแบบและการดึงดูดความสนใจ ความ
ใส่ใจในข้อปฏิบัติตามหลักศาสนธรรมยังมีน้อยและไม่ชัดเจน
ปัญหาการขาดสื่อประเภทต่างๆ และสื่อมวลชน

14. • เมื่อศาสนิกชนส่วนใหญ่ขาดการยึดหลักศาสนธรรมมาเป็นแนวทางในการดาเนิน
ชีวิตอย่างจริงจัง สถาบันศาสนาจึงถูกลดบทบาทจากการเป็นศูนย์กลางที่เป็นที่
พึ่งพาทางด้านจิตใจของคนในสังคม
• องค์กรศาสนาอ่อนแอด้วยเหตุปัจจัยทั้งด้านการบริหารจัดการองค์กรที่โปร่งใส การ
เผยแผ่หลักธรรมคาสอน บุคลากรในสถาบันศาสนาไม่ได้ทาหน้าที่ในการปลูกฝัง
ถ่ายทอด อบรมคุณธรรม จริยธรรมแก่ประชาชนอย่างจริงจัง
• ทาให้ขาดแบบอย่างที่ดีงามจากองค์กรศาสนา และศาสนาไม่สามารถยึดเหนี่ยว
จิตใจคนให้ทาความดีได้
• สื่อมวลชนไม่ได้ทาหน้าที่ด้วยความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องในศาสนา
• ผลสุดท้ายอาจทาให้ประชาชนส่วนใหญ่เกิดการมองศาสนาแต่ในแง่ลบ และไม่
สามารถดึงศักยภาพของพลังเชิงบวกมาแก้ปัญหาในชีวิตประจาวันได้ จึงมีความ
จาเป็นต้องปฏิรูปด้านศาสนา
เพื่อ “ส่งเสริมความเข้มแข็งของสถาบันศาสนา
ให้เป็นสถาบันหลักของสังคม”
(การเผยแผ่พระพุทธศาสนากับเทคโนโลยีสารสนเทศ สืบค้นจากhttp://www.phd.mbu.ac.th/index.php/2๐14-๐8-28-๐8-57-4/1๐6-2๐14-๐9-2๐-๐8-27-56 และรอง
ศาสตราจารย์ ดร.เพ็ญแข ประจนปัจจนึก (๒๕๕๑) การวิจัยเรื่อง การยกระดับคุณธรรม จริยธรรมของสังคมไทยเพื่อการปฏิรูปสังคม : แนวทางและการปฏิบัติสํานักงานสภา
ที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ)

15. • เพื่อพัฒนาศักยภาพขององค์กรและบุคลากรทางศาสนาทุกศาสนา
• เพื่อส่งเสริมการนาหลักศาสนธรรมมาเป็นหลักปฏิบัติในการดาเนินชีวิตประจาวันทั้ง
ในระดับบุคคล ครอบครัว สังคม ชุมชน และองค์กรทุกภาคส่วนอย่างยั่งยืน
• เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างศาสนิกชนในทุกศาสนา
• เพื่อพัฒนาศักยภาพของสถานศึกษาในการบูรณาการหลักศาสนธรรมในการจัด
การศึกษาทุกระดับอย่างชัดเจนรวมทั้งให้กระทรวงศึกษาธิการกาหนดสาระการเรียน
การสอนเรื่องศาสนาในหลักสูตรและการพัฒนาบุคลากรครู
• เพื่อส่งเสริมความเข้มแข็งของสื่อสารมวลชนและเทคโนโลยีสารสนเทศในการนา
หลักศาสนาที่ถูกต้องไปเผยแผ่สู่ประชาชน โดยยึดหลักคุณธรรม จริยธรรม และ
ศีลธรรมในการนาเสนอทุกรูปแบบ
ข้อเสนอยุทธศาสตร์ในการฟื้นฟูกิจการศาสนา

16. กรอบความคิดรวบยอด
(Conceptual Design)

21. Thank you
www.facebook.com/ekkachai.srivilas
www.elifesara.com