Een herdenking voor de 150-jarige troonsbestijging van koning Leopold II van de stad Brussel zet vandaag kwaad bloed. "Totaal onaanvaardbaar, en zelfs gevaarlijk", klinkt het. Maar wie was de tweede koning der Belgen eigenlijk?

1. Leopold II met Hitler vergelijken is onterecht: de
koning was ook een pedofiel
Thierry Debels
@thierryd
17/12/15
Le Peuple: ' Dat ze maar allemaal naar Afrika
ophoepelen, die roofdieren van de stam van Coburg.
Die koninklijke rommel is enkel goed voor negers.’
(1885)
Een herdenking voor de 150-jarige troonsbestijging van
koning Leopold II van de stad Brussel zet vandaag
kwaad bloed. "Totaal onaanvaardbaar, en zelfs
gevaarlijk", klinkt het. Maar wie was de tweede koning
der Belgen eigenlijk?
Leopold II wordt geboren in 1835. Zijn vader Leopold I
1

2. vindt hem maar een rare snuiter. De twee komen niet
goed overeen, ze communiceren via briefjes. Leopold I
denkt zelfs dat zijn oudste zoon zelfs compleet getikt is.
In een vertrouwelijke brief aan één van zijn ministers
stelt de koning ronduit dat zijn zoon ‘mentaal gestoord’
is. Als bewijs vertelt hij het verhaal dat de jonge Leopold
een heuse fontein gebouwd heeft in zijn slaapkamer op
de eerste verdieping van het paleis. Er is zelfs
watertoevoer en de fontein werkt echt. De koning is bang
dat de vloer het zal begeven onder het enorme gewicht
van de constructie. Het is in elk geval een staaltje van de
latere koning-bouwer Leopold II.
In 1860 is de jonge prins van Brabant op reis. Archivaris
Gustaaf Janssens schrijft in Nieuw licht op Leopold I &
II dat Leopold, op de terugweg van Constantinopel naar
ons land, nog even halt houdt in Athene.
Op de Acropolis raapt Leopold een steen van het
Parthenon op. Die steen zal de basis vormen voor de
beroemde presse papier die Leopold aan minister Frère-
Orban zal overhandigen. De steen is dan voorzien van
een portretmedaillon van Leopold en het opschrift ‘Il faut
à la Belgique une colonie’. België heeft dus volgens de
jonge Leopold een kolonie nodig.
Leopold had net daarvoor nog een andere streek
uitgehaald. Begin juni was hij op bezoek bij de sultan
Abdul-Majid I van Constantinopel (Turkije). De reis
neemt volgens Joseph Tordeur ‘een slechte wending’.
Leopold heeft in zijn bagage voorwerpen van zijn
gastheer. Auteur Kris Clerckx weet dat het om
waardevolle waterpijpen uit het paleis Dolmabaçe van de
sultan gaat. De waterpijpen zijn bijzonder kostbaar
2

3. omdat ze met diamanten bezet zijn.
De (Britse) pers springt op de zaak en brengt volgens
Tordeur ‘de directe opvolger op de Belgische troon veel
schade toe’. Ook Rusland kijkt geïnteresseerd toe. De
relaties met Turkije zijn niet al te best op dat ogenblik.
‘Volgens Leopold ging het daarbij om een grote
vergissing, maar niet zo volgens de Britse pers’, vervolgt
Clerckx. De zwakke verdediging van Leopold junior is
dat hij dacht dat de waterpijpen een geschenk waren van
zijn gastheer.
Vader Leopold I is woest als hij hierover leest. In een
brief aan zijn zoon schrijft de koning dat hij deze zaak
‘betreurt’. Hierdoor heeft zijn zoon, op dat ogenblik 25
jaar, de zaak ‘verpest’. Volgens de vorst spreekt iedereen
over de affaire. Leopold I beseft wel dat hij de zaak beter
kan laten rusten: ‘Artikels die dit willen rechtzetten zijn
schadelijker dan nuttig’. Leopold I beseft dat deze
‘rechtzettingen’ enkel de kwaadwillende
nieuwsgierigheid zullen aanwakkeren. Bovendien, valt er
wel wat recht te zetten? Later zal Leopold II zijn
diefstallen beter ‘inkaderen’.
Leopold II heeft - net zoals zijn vader - een grote
belangstelling voor jonge vrouwen. In het voorjaar van
1865 maken de ministers van diens vader Leopold I zich
grote zorgen over de relatie van de (gehuwde) hertog van
Brabant met een mooie Luikse. Of de dame in kwestie
zelf getrouwd is, komen we niet te weten. Pittig detail:
op 22 augustus 1853 trouwde Leopold in Brussel met
aartshertogin Maria Hendrika van Oostenrijk. Maar veel
interesse in haar had hij niet. Eind 1865 wordt Leopold II
de tweede koning der Belgen.
3

4. De seksuele honger van Leopold II is zo groot dat hij
zich niet beperkt tot volwassen vrouwen. Historica Anne
Morelli vertelt in Knack dat ‘in de huidige maatschappij
iemand als Leopold II een pedofiel genoemd zou
worden’. Ook Leopold I had een voorkeur voor jonge
dames, een familietrekje dus. Arcadie Claret was
nauwelijks 16 toen ze de minnares van Leopold I werd.
Morelli verwijst naar de openbaringen van een Engelse
onderzoeksjournalist, William Stead, in de Pall Mall
Gazette. Leopold II heeft volgens de historica ook
kinderen verwekt bij een meisje van 15 jaar (de hoer
Blanche Delacroix). ‘Maar dat (alles) mag nog altijd niet
gezegd worden’, besluit ze enigszins ontmoedigd. Toch
wel hoor.
Historicus Marc Reynebeau omschrijft Leopold II in een
stuk De koning was geen mensenvriend dan weer als een
‘liefhebber van jonge meisjes’. En de Nederlandse
historicus Henk Wesseling schrijft in zijn boek Verdeel
en heers dat zijn ‘ontelbare bezoeken aan bordelen,
waarbij zijn voorliefde voor minderjarigen enig
schandaal verwekte’ in die tijd ‘overbekend’ waren.
Leopold II geeft 800 pond per maand uit aan zijn
pleziertjes. Er worden volgens de Britse kranten zelfs
meisjes afgeleverd op het koninklijke jacht Alberta.
Wesseling verwijst, net als Morelli, ook naar de
onthullingen uit 1885 in de Londense krant.
Iets later publiceert concurrent The Sentinel ook namen.
Die van Leopold II zit er eveneens tussen. In een opbod
4

5. tussen beide kranten, ook toen al, drukt de Pall Mall
Gazette dan weer een verklaring van een ex-politieman
af. ‘Een zeker schepsel (Mrs. Jeffries) drijft niet minder
dan acht beruchte huizen van plezier van waaruit zij
geregeld kleine Engelse meisjes exporteert naar het
buitenland, voor schuinsmarcheerders, onder wie niet
minder dan de koning der Belgen’, schrijft auteur Jan
Van den Berghe. De meisjes zijn nauwelijks 10 jaar oud.
Sommigen zijn nog jonger.
In Nederland publiceerde Recht voor Allen volgens De
Groene Amsterdammer deze artikels met een tekening
waarop de koning leunend op een stokje een weelderige
kamer betreedt, waar een minderjarig meisje
vastgebonden op een ledikant klaarligt om verkracht te
worden. ‘Ziet: hoe respectabel de machthebbers zijn die
uw zedelijkheid bewaken (...) Menschenvleesch voor het
kanon, menschenvleesch voor de industrie,
menschenvleesch voor de prostitutie.’
Zelfs vandaag is de (gespeelde) verontwaardiging groot
als ik het verhaal vertel tijdens een uitzending van
Controverse op RTL.
Naast een onvermoeibare vrouwenloper is Leopold II een
erg vreemde man. Zijn vader had op dat punt misschien
niet helemaal ongelijk. Hij is bang van bacillen. Hij laat
de Engelse krant door een lakei strijken om de
ziektekiemen te doden. En hij zal nooit een voet in ‘zijn’
Congo zetten, omdat hij bang is om er een tropische
ziekte op te lopen. Leopold zelf beweert dat dit is omdat
hij aan heupjicht lijdt. Hij wil niet dat de Congolezen
zien dat hij een lichamelijk gebrek heeft omdat dit
volgens hen op zwakte wijst. Tegelijk laat hij wel zijn
5

6. vingernagels groeien. Leopold geeft zelden een hand
maar als hij niet anders kan, steekt hij volgens auteur
Michael Nelson enkel twee vingers uit. Hij is bang dat
zijn nagels anders zullen afbreken. Op de sterffoto van de
koning zijn effectief de extreem lange vingernagels goed
te zien. Wat hiervan de bedoeling was, is onduidelijk. De
koning leed aan smetvrees, net zoals Laurent, het
achterachterkleinkind van zijn broer Filips. Misschien
kon Leopold op die manier vermijden om mensen een
hand te geven? Ook Laurent geeft niet graag een hand.
En als hij niet anders kan, dan moet hij zijn handen
onmiddellijk kunnen wassen.
De koning heeft met zijn wettige echtgenote drie
dochters. Prinses Louise (1858-1924), de oudste dochter
werd volgens klinisch psycholoog Daniel Devreese in
1895 door Freuds collega’s Richard von Krafft-Ebing en
Wagner von Jauregg krankzinnig verklaard en
geïnterneerd in Oostenrijk en Duitsland, maar kon na vijf
jaar naar Parijs vluchten bij Dr. Valentin Magnan, een
autoriteit op het gebied van de chronische paranoia, die
de curatele ophief en haar de vrijheid terugschonk.
Leopold II heeft nog een jongere broer, Filips, en een
zus, Charlotte. De koning is enkel geïnteresseerd in het
geld van zijn zus.
De socialisten lusten de Coburgs rauw, omwille van die
geldzucht. De linkse pers is veel scherper dan vandaag.
Bij het bericht dat prins Boudewijn, de vermoedelijke
opvolger van Leopold II en oudste zoon van Filips, naar
Zanzibar was afgereisd, schrijft de socialistische krant Le
Peuple in 1885: ' Dat ze maar allemaal naar Afrika
6

7. ophoepelen, die roofdieren van de stam van Coburg. Die
koninklijke rommel is enkel goed voor negers.’
Na het mislukte Mexico-avontuur wordt Charlotte alleen
maar rijker. Haar vermogen wordt door derden, zoals de
bankiers Rothschild, beheerd. Op 5 oktober 1868
bedraagt het fortuin van Charlotte al 11.120.000 frank.
‘Sinds 1857 was het meer dan verdrievoudigd,’ staat in
het boek Nieuw licht op Leopold I & Leopold II. Een deel
zit bij de Rothschilds in Parijs, een ander deel bij de
Rothschilds in Wenen. Het fortuin zal vanaf dan nog
meer toenemen. Op 31 december 1887 bedraagt het bijna
30 miljoen frank. Het fortuin van Charlotte wordt
vervolgens door Leopold II in beslag genomen. Een deel
wordt bij de tweelingbroers Goffinet bewaard. Op 31
december 1909 wordt het fortuin van Charlotte geschat
op maar liefst 53.950.859,60 frank. Omgerekend naar
vandaag is dat bijna twaalf miljard frank of zowat 300
miljoen euro. Een frank van toen is er vandaag immers
222 waard. Charlotte moet de rijkste vrouwelijke telg uit
de Belgische monarchie geweest zijn.
De grote droom van Charlotte’s oudste broer Leopold II
is dan weer gebiedsuitbreiding, en niet alleen in Afrika.
‘Deze ambitie nam in de loop der jaren verschillende
vormen aan: het einddoel bleef onveranderd’, benadrukt
historicus Jean Stengers. In 1906, drie jaar voor zijn
overlijden, stuurt Leopold II zijn secretaris Edmond
Carton de Wiart meerdere keren naar Luxemburg om er
in het grootste geheim te onderhandelen met groothertog
Guillaume IV. Leopold wil zijn laatste grote slag slaan.
Hij weet dat zijn leven bijna gedaan is. De gezondheid
van de groothertog is dan niet al te best. Bovendien heeft
7

8. Guillaume geen zoon. De opvolging komt dus in het
gedrang. De gewiekste Leopold II ruikt zijn kans.
Volgens onderzoeker Jean-Michel Bruffaerts was
Guillaume zelfs van plan om Luxemburg te verkopen aan
Leopold. Congo had enkele jaren veel geld opgeleverd.
De vorst beschikte dus over de nodige middelen.
Hoeveel wil Leopold betalen? De Belgische koning geeft
zijn vertrouwensman Carton een mandaat mee om te
onderhandelen. Carton mag maximaal 20 miljoen frank
bieden. Omgerekend naar vandaag is dat ruim 5 miljard
frank of 125 miljoen euro. Leopold verduidelijkt niet hoe
hij aan die enorme som komt. Moeilijk is het niet om de
oorsprong ervan te achterhalen.
Groothertog Guillaume herstelt evenwel, tegen alle
verwachtingen in. Dat snode plan van de koning der
Belgen gaat dus niet door. In 1907 hakt de genezen
Guillaume zelf de knoop door: dochter Marie-Adélaïde
volgt hem op. Ze zal in 1912 groothertoging van
Luxemburg worden.
In de lente van 1909 voelt de schurk Leopold II het einde
naderen. Hij heeft enkele maanden daarvoor, in zijn
ogen, een grote nederlaag geleden. De Belgische staat
heeft Congo geannexeerd. Leopold is zijn belangrijkste
bron van inkomsten kwijt. ‘Voor Leopold was deze
gedwongen opgave van Congo een drama’, weet
historica Geneviève Tellier. Hij heeft alles in het werk
gesteld om de overdracht zo lang mogelijk tegen te
houden. Toch heeft Leopold zich hiervoor flink laten
betalen door de Belgische belastingbetaler. Dat Congo
een ‘geschenk’ van de koning was aan het Belgische
volk is de grootste mythe uit de geschiedenis. In maart
8

9. 1908 dient regeringsleider Franz Schollaert een
wetsontwerp in. Het onderwerp van het ontwerp is de
overdracht van Congo aan België. In ruil voor het gebied
in Afrika neemt de Belgische regering de nog uitstaande
schuld van Leopold II aan de overheid over. Het saldo op
dat ogenblik bedraagt 110 miljoen frank (nu: 24,2
miljard frank of 600 miljoen euro). Een frank van toen is
er nu 220 waard.
De overheid engageert zich ook om de bouwprojecten
van de vorst te beëindigen. Kostprijs hiervan: 45,5
miljoen frank (nu: 10 miljard frank of bijna 250 miljoen
euro). Klap op de vuurpijl is een beloning voor de vorst
van 50 miljoen frank (11 miljard frank of 272 miljoen
euro) ‘ten teken van erkentelijkheid voor de grote offers
die hij zich getroost heeft voor Congo’. Het
onderhandelde contract heeft dus een globale waarde van
ruim 1,1 miljard euro of 45 miljard huidige frank! Van
een geschenk aan de natie is geen sprake. Volgens auteur
Mark van den Wijngaert slaagde de koning erin zijn
privébezit aan een zeer hoge prijs aan de Belgische
belastingbetalers te verkopen. ‘Zaken zijn zaken (voor de
vorst)’, noteert de auteur terecht.
Eind 1909 overlijdt de man die vandaag met Hitler
vergeleken wordt. Maar die verglijking is onterecht:
Hitler was immers geen pedofiel.
Zijn neef Albert I zal – cynisch genoeg - dankzij de
eerste Wereldoorlog het blazoen van de Coburgs
opnieuw kunnen oppoetsen.
9

10. 1908 dient regeringsleider Franz Schollaert een
wetsontwerp in. Het onderwerp van het ontwerp is de
overdracht van Congo aan België. In ruil voor het gebied
in Afrika neemt de Belgische regering de nog uitstaande
schuld van Leopold II aan de overheid over. Het saldo op
dat ogenblik bedraagt 110 miljoen frank (nu: 24,2
miljard frank of 600 miljoen euro). Een frank van toen is
er nu 220 waard.
De overheid engageert zich ook om de bouwprojecten
van de vorst te beëindigen. Kostprijs hiervan: 45,5
miljoen frank (nu: 10 miljard frank of bijna 250 miljoen
euro). Klap op de vuurpijl is een beloning voor de vorst
van 50 miljoen frank (11 miljard frank of 272 miljoen
euro) ‘ten teken van erkentelijkheid voor de grote offers
die hij zich getroost heeft voor Congo’. Het
onderhandelde contract heeft dus een globale waarde van
ruim 1,1 miljard euro of 45 miljard huidige frank! Van
een geschenk aan de natie is geen sprake. Volgens auteur
Mark van den Wijngaert slaagde de koning erin zijn
privébezit aan een zeer hoge prijs aan de Belgische
belastingbetalers te verkopen. ‘Zaken zijn zaken (voor de
vorst)’, noteert de auteur terecht.
Eind 1909 overlijdt de man die vandaag met Hitler
vergeleken wordt. Maar die verglijking is onterecht:
Hitler was immers geen pedofiel.
Zijn neef Albert I zal – cynisch genoeg - dankzij de
eerste Wereldoorlog het blazoen van de Coburgs
opnieuw kunnen oppoetsen.
9