Türkiye Büyük Millet Meclisi Çanakkale Kitapçığı

1. 100. YILINDA
FOTOĞRAFLARLA
çanakkale
Çanakkale Şehitleri Anısına...
18 Mart 2015
Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş, asker!
Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer.
Mehmet Akif ERSOY, «Çanakkale Şehitlerine»

3. 100. YILINDA
FOTOĞRAFLARLA
çanakkale
Çanakkale Şehitleri Anısına...
18 Mart 2015

4. 2
Kaynak
Yetkin İşcen
Grafik Tasarım
Işık Arslan
Bu katalogdaki fotoğraflar “Çanakkale 1915 Dergisi” arşivinden alınmıştır.
TBMM BASIN, YAYIN VE HALKLA İLİŞKİLER BAŞKANLIĞI
Telefon : 0(312) 420 68 84
Faks : 0(312) 420 68 86
İnternet : www.tbmm.gov.tr
e-posta : byhib@tbmm.gov.tr
TBMM Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı tarafından yayınlanmıştır.
TBMM Basımevi - Ankara, 2015

5. SUNUŞ
Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş, asker!
Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer.
Mehmet Akif ERSOY, «Çanakkale Şehitlerine»
Gazi Meclisimizin 95. Yılını idrak ettiğimiz bu günlerde, Milli Mücadele’de
Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı adlı kitapçığın ardından, bu defa Çanakkale
Zaferi’nin 100. Yıl Dönümü münasebetiyle bir fotoğraf kataloğu hazırladık.
Ne anlamlıdır ki, Çanakkale için yazılan en eşsiz mısralar da büyük şairimiz
Mehmet Akif Ersoy tarafından kaleme alınmıştır…
Bu katalogda, bayrağı ve vatanı uğruna genç, hatta çocuk yaşta Çanakkale’de
savaşan Mehmetçiklerin, cephe ardında tüm zorluklara göğüs gererek mücadele
veren cesur kadınlarımızın fotoğrafları yer almaktadır.
Cephedeki günlük hayattan siperlere, sıhhiye çadırlarından gazileri İstanbul’a
taşıyan gemilere uzanan bu tarihi kareleri, çocuklarımıza, gençlerimize, gelecek
nesillerimize aktarmak en büyük mutluluğumuzdur.
Gazi Meclis olarak, Çanakkale Zaferi’nin 100. yılında aziz şehitlerimizi rahmet,
minnet ve şükranla yâd ediyoruz.
Dr. İrfan NEZİROĞLU
Genel Sekreter

6. 4
Çanakkale cephesi yolunda
mola veren bir alay...

7. 5

8. 6
İngilizlerden alınan ganimet makineli tüfeklerle
teşkil edilen “Ganeim Bölüğü”, Ordu Komutanı
Liman von Sanders, Kolordu Komutanı
Esat Paşa ve Kurmay Başkanı Alb. Fahrettin
Altay tarafından teftiş ediliyor...

9. 7

10. 8
Şehzade Yusuf İzzettin Efendi,
cepheyi ziyaret ediyor...

11. 9

12. 10
Hilal-i Ahmer görevlileri, yaralı bir askeri sargı
yerine taşımak üzere ata bindirirken...

13. 11
Cephede bir posta
çadırı...

14. 12
Çanakkale yolunda mola vermiş bir alay...

15. 13

16. 14
3. Kolordu Komutanı Esat Paşa,
cephedeki mekanında karargah subaylarıyla
birlikte...

17. 15

18. 16
Düşmanın Yarımada’dan ayrılışından sonra
ele geçirilen bir topun yanında Türk askerleri...

19. 17

20. 18
Türk ve Alman subaylar düşmanın
Queen Elizabeth zırhlısından atılan ancak patlamayan
38 cm’lik top mermisini inceliyorlarken...

21. 19

22. 20
Doktor ve hemşire gözetimindeki yaralılar.

23. 21

24. 22
Düşmanın Yarımada’dan gidişini izleyen
bir alay sancaktarı ve Mehmetçikler...

25. 23

26. 24
Düşmana karşı 9 ay kahramanca mücadele veren
27. Alay’ın sancağına madalya takılması töreni.
Madalyayı Enver Paşa takıyor.

27. 25

28. 26
Ailesini Balkan Savaşında kaybettiği için Çanakkale’ye
giderek Mehmetçiklere sığınan ve cephede
“Gönüllü Bombacı” lakabını kazanan
Ali Reşat...

29. 27

30. 28
Bir alayın subayları arazide keşif esnasında...

31. 29

32. 30
“Geyikli Alay” olarak tanınan 39. Alay’ın
subayları ve Mehmetçikler...

33. 31

34. 32
Cepheye gitmek üzere yola çıkan
bir alay...

35. 33

36. 34
Çanakkale
siperlerinde
125. Alay’ın
müftüsünü
dinleyen
Mehmetçikler...

37. 35
Bir lağım
tünelinin
girişinde, düşmana
hücum için
bekleyen askerler...
Mehmetçik
elinde el
bombalarıyla...

38. 36
Çanakkale siperlerinde düşmana ateş eden
Mehmetçikler...

39. 37

40. 38
Cephe gerisinde dinlenen ve traş olan
Mehmetçikler...

41. 39

42. 40
Anafartalar Grup
Komutanı
Alb. Mustafa Kemal
ve karargah
subayları...

43. 41

44. 42
Bigalı köyü
yakınlarında
karavana
kuyruğunda
bekleyen
Mehmetçikler...

45. 43

46. 44
Bigalı köyü
yakınlarında
öğle yemeklerini yiyen
Mehmetçikler...

47. 45

48. 46
Kilitbahir köyündeki
Namazgah Tabyasında sıhhiye
için ayrılmış bonet...

49. 47

50. 48
Çanakkale’den gemiyle Sirkeci’ye
getirilen gaziler,
14 Mayıs 1915.

51. 49

52. 50
Anzak sahiline çıkan
İngiliz ve Anzak askerleri.

53. 51

54. 52
Biga Kalesi’nin yıkıntılarından yapılan
silah tamir atölyesinin açılışı...
Önde Esat Paşa ve Schlee Paşa...

55. 53

56. 54
Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Paşa ve
erkan-ı harbiyesi...

57. 55

58. 56
Düşman zırhlısı Goliath’ı torpilleyerek batıran
Muavenet-i Milliye torpidobotu ile AE2 denizaltısını
batıran Sultanhisar gambotunun komutanı, Sultan
Reşat’ın taktığı madalyalarla poz veriyorlar.
Soldan; Muavenet-i Milliye’nin Alman Komutanı
Bnb. Firle, Türk Komutanı Bnb. Ahmet Saffet,
Sultanhisar’ın komutanı
Bnb. Ali Rıza ve
Muavenet-in çarkçıbaşısı Teğmen Andrea...

59. 57

60. 58
Gelibolu
yamaçlarında
gizlenmiş
Anzak askerleri...

61. 59
Tek kolunu
Çanakkale’de
kaybeden genç
subay Mülazim
Sırrı Efendi,
Almanya’ya
yollanarak tedavi
edilmiş ve koluna
protez yapılmıştır.

62. 60
Bir Çanakkale gazisinin yarasına pansuman
yapılıyor...

63. 61
Gelibolu’daki Anzak siperlerindeki düşman askerleri ve
siper kenarında yatan bir Türk şehidi...

64. 62
Zırhlı gemilerden
botlarla
yarımadaya taşınan
düşman askerleri...

65. 63

66. 64
İngiliz ve Hintli istihkamcılar
Gelibolu yarımadasında...

67. 65

68. 66
Queen Elizabeth zırhlısının
ön taretleri...

69. 67

70. 68
25 Nisan günü düşmanı Arıburnu’nda ilk
karşılayan 27. Alay’ın 1., 2. ve 3. taburlarına
mensup olup orada yaralanan ilk askerler,
tedavi edildikleri hastanede biraradalar. Soldan
sağa oturanlar: Yzb. Faik, Zabit vekili Saadet,
Asteğmen Mehdi; ikinci sıra:
Asteğmen İbradılı İbrahim Hayrettin,
Asteğmen Cevdet,
Asteğmen Muharrem,
Başçavuş Gelibolulu Süleyman, Asteğmen
Mustafa, Zabit vekili Ziya, Zabit vekili
Selahaddin...

71. 69

72. 70
Yakalanan bir Türk keskin nişancısı,
kamuflajlı haliyle iki Anzak askerinin arasında...

73. 71

74. 72
Düşman, yarımadayı terk ettikten
sonra kıyıda bıraktığı malzemeleri
imha etmek için savaş gemisinden
sahile mermi yağdırıyor...

75. 73

76. 74
İstanbul’a getirilerek
Sirkeci’ye indirilen yaralılar,
Hilal-i Ahmer’in
çift kişilik tekerlekli araçlarıyla
hastanelere sevkedilirken.

77. 75

78. 76
3. Kolordu Komutanı Esat Paşa,
karargah subayları ile cephede...
Sağ yanında Yarbay Sedat Doğruer,
karşısında (uzun boylu) Alb. Fahrettin Altay.

79. 77

80. 78
Conkbayırı’nda yaralı arkadaşını
taşıyan bir Anzak askeri...

81. 79

82. 80
Alb. Mustafa Kemal’in Çanakkale
Savaşları sırasında yapılmış bir
yağlıboya portresi...
Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu vatandaşı ressam
Wilhelm Victor Krausz
tarafından yapılan bu
portre, aynı zamanda
Atatürk’ün de ilk tablosudur.

83. 81
Hastanede şifa
bulmuş Çanakkale
yaralıları, taburcu
edilmeden önce
hemşireleriyle
hatıra fotoğrafı
çektirirlerken.

84. 82
Hastanede tedavi gören gaziler.

85. 83

86. 84
Anafarta’da
şehit düşen
süvari Fehmi
Efendi...

87. 85
Düşmanın
Seddülbahir’den
ayrılmasının
ardından Türk ve
Alman subayları
tarafından bölgeye
dikilen bir anıt.

88. 86
Çanakkale’den gemilerle İstanbul’a getirilen
yaralı Mehmetçikler,
Sirkeci rıhtımına indirilip,
oradan farklı hastanelere sevkedilirlerken...

89. 87

90. 88
7. Tümen Komutanı Alb. Ali Remzi ve
karargah subayları, düşmanın
yarımadayı terketmesinin akabinde
Conkbayırı'nda...

91. 89

92. 90
19 Mayıs taarruzunda şehit olup
savaş alanında ortada kalan ve
24 Mayıs ateşkesinde defnedilen
şehitler...

93. 91

94. 92
Düşmandan kazanılan
ganimet cephanenin askerlere dağıtılması...

95. 93

96. 94
Bir grup Türk subay ve
askeri dinlenirken...

97. 95

98. 96
Atışa hazırlanan bir topumuz...

99. 97

100. 98
Gelibolu siperlerinde dinlenen
Mehmetçikler...

101. 99

102. 100
Yarımada üzerinde bulunan
Arif Bey çeşmesinden su alan
Türk askerleri...

103. 101

104. 102
Batarya personeli topu atışa hazırlıyor...

105. 103

106. 104
Bir grup subay,
mevkilerinden Anafartalar ovasını
gözetliyor...

107. 105

108. 106
Anafartalar Grup Komutanı
Alb. Mustafa Kemal,
Suriye’den cepheyi ziyarete gelen heyete
siperleri gezdiriyor...

109. 107

110. 108
Süvariler,
Esat Paşa çeşmesinden su ihtiyaçlarını
gideriyorlar...

111. 109

112. 110
Türk askerleri,
düşmandan ele geçirilmiş bir siperdeki
ganimetlere bakıyor...

113. 111

114. 112
3. Kolordu
Komutanı
Esat Paşa (ortada),
Kurmay Başkanı
Yrb. Fahrettin
Altay (soldaki) ve
Bnb. Sedat
Doğruer...

115. 113
Çanakkale
cephesinde iki atlı
Türk askeri...

116. 114
Bir grup subay...

117. 115

118. 116
Morto koyunda Goliath zırhlısını
batıran Muavenet-i Milliye gemisinin
torpido subay ve erleri...

119. 117

120. 118
Atlarıyla keşfe çıkmış bir grup subay...

121. 119

122. 120
Bir topçu bataryası.

123. 121
Gelibolu sahillerinde İngiliz askerleri...

124. 122
Maydos’ta (Eceabat) bombardımandan
yıkılmış evlerin önünde
üç Türk subayı...

125. 123

126. 124
Siperden düşmana ateş eden Mehmetçikler...

127. 125
Bir obüs bataryasının ağırlıkları Çanakkale’ye indiriliyor.

128. 126
Atışa hazırlık yapan
bir top bataryası...

129. 127

130. 128
Anafartalar Grup
Komutanı
Alb. Mustafa Kemal,
İstanbul’dan gelen
Ayan üyelerine cepheyi
gösteriyor...

131. 129

132. 130
Çanakkale yaralıları,
düşman denizaltılarına rağmen
Şirket-i Hayriye’nin gemileriyle
İstanbul’a taşınıyordu...

133. 131

134. 132
Çanakkale’ye
gemiyle yapılan
asker sevkiyatı...

135. 133

136. 134
25 Nisan’da,
Seddülbahir’e yapılan
çıkartmada kullanılan
kömür gemisi
River Clyde...

137. 135

138. 136
Lone Pine’da
bir lağım girişinde
bekleyen
Anzak askeri...

139. 137
4. Tümen Komutanı Weidtmann Paşa ele geçirilen bir düşman siperinde...

140. 138
Defnettikleri arkadaşlarının mezarı başında saygı duruşunda bulunan
iki Anzak askeri...

141. 139
Gelibolu yarımadasında ölen bir askeri gömmeye çalışan Anzak askerleri...

142. 140
Seddülbahir'e düşen ancak
patlamayan bir top mermisi
önünde fotoğraf çektiren
İngiliz askerleri...

143. 141

144. 142
Cephede bir Türk mutfağı...

145. 143

147. 100. YILINDA
FOTOĞRAFLARLA
çanakkale
Çanakkale Şehitleri Anısına...
18 Mart 2015
Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş, asker!
Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer.
Mehmet Akif ERSOY, «Çanakkale Şehitlerine»